Hoe kun je het beste rouwen over de vader van je dochters? De man met wie je ruim twintig jaar heb geleefd en de man waarnaast je inmiddels 12 jaar niet meer mee wakker wordt. Een pijnlijke spierpijn in zijn rug in het najaar van 2018, bracht hem naar de fysiotherapeute. Zij vertrouwde het niet en verwees Wim door. Uiteindelijk bleken er twee grote tumoren de ruggewervels naar beneden te drukken. De tumoren waren uitzaaiingen, metastases. Prostaatkanker in een te ver gevorderd stadium. Twee jaar lang probeerde hij met een grenzeloos optimisme nog van alles. Hormoontherapie, chemotherapie, bestraling. Dit alles met een ongelooflijke lust om zo lang mogelijk nog bij ons te zijn. Bij zijn dochters, zijn huidige vrouw, zijn vrienden, zijn familie, zijn werk. En ook een beetje bij mij.
Door dat hij ziek werd zag ik hem weer vaker. Ik kwam op bezoek en luisterde naar zijn hoopvolle betoog waarmee hij zichzelf moed insprak. Of luisterde naar nog meer negatieve uitkomsten. Wat hij ook probeerde hij had nooit geluk. Het zat hem nooit mee.
In november 2020 werd Wim op een ochtend zo goed als blind wakker. In de nacht had hij een herseninfarct gehad. Dit was de druppel die de emmer deed overlopen. Hij huilde veel en nam op een dag met de huisarts het moedige besluit om euthanasie te plegen. De kans bestond dat hij opnieuw een infarct zou krijgen met wellicht nog meer ellende. Misschien zou hij dan niet eens meer in staat zijn om zijn muziek uit te zoeken, mee te denken over de kaart, en mee te denken over wie er moesten worden uitgenodigd. Nu had hij nog de mogelijkheid om zelf zijn uitvaart regelen. Ik kan alleen maar zeggen dat ik hem ontzettend dapper vond en vind.
Ik heb de vraag nog niet beantwoord. Ik weet niet hoe ik moet rouwen om de vader van mijn meisjes. Ik laat het op me af komen. Soms zit ik op de fiets en overvalt me opeens een herinnering die me verdrietig maakt. Af en toe lijken mijn dochters ontroostbaar. Er gebeurt iets bijzonders of verdrietigs wat ze niet meer met hem kunnen delen. Zo had mijn jongste laatst een onvoldoende voor een tentamen. Hoe graag had ze dit gedeeld met Wim. Welke bemoedigende woorden zou hij hebben gesproken? Desnoods waren de woorden helemaal niet zo tactisch gekozen. Dan nog wil ze het graag delen met haar vader.
Hoogleraar Manu Keirse in Psychologie Magazine november 2020: Wat heel belangrijk is om voor ogen te houden, is dat verdriet te maken heeft met houden van. Verdriet en liefde horen samen en vormen elkaars keerzijde. Je kunt met dezelfde passie rouwen om iemand die is gestorven als waarmee je van de persoon hebt gehouden.
De jaren die je samen hebt geleefd en de gedeelde herinneringen ben je niet kwijt. De invloeden, de inspiraties, de waarden en betekenissen van zijn leven zijn niet verloren. Als het je lukt om de verbinding met een overledene te bewaren, besef je des te meer dat je zelf ook een groot verschil kan maken in de levens van de mensen van wie je houdt. Niet alleen tijdens je leven, maar ook lang na je dood. Dit besef kan je leven verrijken en je banden versterken.
